مونته سوری

مونته سوری

بنیان‌گذار روش مونته‌سوری  دکتر ماریا مونته‌سوری است. او نخستین دختری بود که در ایتالیا پزشک شد.چون بسیاری از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و بهداشتی حاضر به استخدام او نبودند ناچار شد سرپرستی یکی از مراکز کودکان معلول و بیمار را بپذیرد.

او در حین کار در آن مرکز متوجه برنامه‌های آموزشی و تربیتی کودکان شد و دریافت که فرصت آزاد برای تجربه کردن به آنان داده نمی‌شود. چون علاقه داشت در این زمینه کاری انجام دهد به دانشگاه بازگشت و در رشتهٔ تعلیم و تربیت و جامعه‌شناسی تحصیل کرد و با الگوها و روش‌های آموزشی آشنا شد. سپس به‌جای برنامه‌های آموزشیِ موجود، الگوی جدیدی برای بچه‌ها ارائه داد یعنی همان روش مونته‌سوری که امروز در مورد آن صحبت می‌کنیم.

مطمئنا این مسئله برای والدین اهمیت بسیار زیادی دارد که بدانند فلسفه آموزش مونته سوری چیست و مونته سوری یعنی چه ؟ اما قبل از هر چیزی در نظر داریم تا تعریف درست و کاملی از این روش آموزشی خدمت شما ارائه دهیم. مونته سوری روشی است که براساس یادگیری شناختی و برپایه ایجاد شناخت و یا تغییر در بینش‌هایی که از گذشته در ذهن کودک ایجاد شده، به وجود می‌آید.

قرار دادن بصیرت، کشف و حل مسائل و جریان درونی از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های مونته سوری محسوب می شود. در واقع در این روش هیچ نیازی به حفظ کردن مطالب از جانب کودکان نیست زیرا تنها با ایجاد انگیزه درونی مطالب مورد نظر به آنها آموزش داده می‌شود. 

روش مونته‌سوری بر این باور استوار است که توانایی‌های بنیادی کودک در سال‌های اولیه زندگی‌اش یعنی بین ۳ تا ۶ سالگی شکل می‌گیرند. این توانایی‌ها تنها از طریق مدرسه رفتن کسب نمی‌شوند. کودک به دنیایی قدم می‌گذارد که از قبل ساخته شده‌است و البته مدام در حال تغییر است. روش مونته‌سوری تأکید دارد که کودک نیاز دارد زندگی کردن در این دنیا را یاد بگیرد و خود را با آن تطبیق بدهد؛ بنابراین او نیاز دارد توانایی‌های ضروری‌ای مانند تمرکز، استقامت، پشتکار، برای خود فکر کردن و همچنین توانایی تعامل با دیگران را نیز از همان کودکی کسب کند. این‌ها توانایی‌هایی هستند که معمولاً در مدارس یا محیط خانه به عنوان موضوعی برای آموزش دادن در نظر گرفته نمی‌شدند یا هنوز هم نمی‌شوند.

در روش مونته‌سوری باور بر این است که نیازهای کودک طوری توسط محیط آماده و مناسب و حضور راهنمای بزرگسال مورد توجه قرار می‌گیرد که کودک به‌طور طبیعی از نیازهای خود و دیگران آگاه می‌شود و توان‌دهی می‌شود تا خودش آن‌ها را با روش‌های خلاقانه‌اش پاسخ دهد و بنابراین احساس رضایت، استقلال و خودانگیختگی می‌کند و دارای نظمی درونی و خودخواسته می‌گردد.

اهداف روش مونته سوری چیست؟

• ارتقای «کل» یک کودک
• سرعت استاندارد آموزش هر کودک
• ایجاد نگرش مثبت نسبت به مدرسه
• کمک به رشد اعتماد به نفس به هر کودک
• کمک به هر کودک برای بهبود عادت تمرکز کردن

تفاوت مونته سوری با روش‌های آموزشی دیگر

مونته سوری با روش‌های آموزشی دیگر بخصوص روش آموزشی سنتی، تفاوت‌های بسیار زیادی دارد. مهم‌ترین تفاوت این روش، فعال بودن کودکان است. کودکان در کلاس‌های مونته سوری فعالیت بیشتری دارند و به طور خودجوش به دنبال کشف اطلاعات جدید می‌روند. اما در کلاس‌های سنتی کودکان معمولاً منفعل هستند و سعی می‌کنند مطالب آموزشی تدریس شده توسط معلم را در ذهن خود ثبت کنند.

همچنین در کلاس‌های مونته سوری کودکان زمان بیشتری دارند و می‌توانند بر روی مسائل مختلف هر چقدر که نیاز داشتند، وقت بگذارند. معلم‌ها در روش مونته سوری نقش راهنما و مشاور را ایفا می‌کنند و هر کودک را در مسیر مورد علاقه خودش راهنمایی می‌کنند. اما در کلاس‌های سنتی نوع درس و روش تدریس از قبل انتخاب شده و مدت زمان مشخصی هم دارد. کودکان به دلیل روش‌های انعطاف‌پذیر مونته سوری به یادگیری علاقه‌مند می‌شوند و مانند کلاس‌های درس سنتی برایشان، کسل آور و خسته کننده نیست.

مونته سوری از طرفی به کودک دیدی جهانی میدهد و او را آماده خدمت به عالم بشریت می نمایند و از سوی دیگر او را به کمال وجودی خویش نزدیک می کند. هوش در تعامل با محیط شکل گرفته و طبق این روش ، محیط آماده است که بیشترین نقش را در یادگیری کودک داشته باشد. در این روش کودک رفتارهای اجتماعی از جمله نظم ، عشق ورزی ، دوست یابی ، حس همکاری ، همدردی و آداب را می آموزد و رشد شخصی او از جمله قوای حسی، ادراک ، تفکر ، استدلال ، حل مسئله ، حس استقلال ، اعتماد به نفس ، دقت و توجه ، تقویت عضلات ظریف و درشت اندام حسی تکامل می یابد.

پس از آگاهی از اصول و اهداف روش مونته‌سوری، باید از مزیت‌های آن مطلع شوید. مطمئن باشید که این مزیت ها بیشتر از هر چیزی باعث می‌شود تا نسبت به اهمیت آن آگاهی پیدا کنید.

ارتباط میان زندگی عملی و مهارت های زندگی

در زندگی عملی به کودکان آموزش داده می‌شود که با استفاده از چه روش‌هایی از عهده انجام کارهای شخصی و همچنین فعالیت‌های روزمره خود در زندگی عادی برآیند.

از همین رو از روش مونته سوری به عنوان یک روش «علمی- آموزشی» یاد می‌شود که بر روی مراحل پیشرفت کودک از خردسالی تا بزرگسالی تمرکز دارد.

در هر کدام از مراحل این آموزش، کودک در حال یادگیری مهارت‌های سخت و حساسی است که به او کمک می‌کند تا در برهه‌های مختلف زندگی بتواند از شر مشکلات خلاص شود. مهارت‌هایی از قبیل بستن بند کفش هایش، جمع کردن وسایل و... که هر کدام می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر زندگی او در آینده داشته باشد.

اگر بخواهیم به طور کامل تر توضیح دهیم باید بگوییم که روش مونته سوری بر روی مهارت‌های زندگی متمرکز شده است و کمک می کند تا کودکان کارهای روزمره خود را با کنجکاوی و دقت بیشتری به سرانجام برسانند.