چگونه با مونته سوری مهارت‌های هوش و خلاقیت کودک را افزایش دهیم؟
روش مونته‌سوری یکی از موثرترین رویکردها برای توسعه مهارت‌های کودکان است که بسیاری از والدین امروزه با آن آشنا هستند. این روش به بهره‌گیری حداکثری از محیط پیرامون کودک و به کارگیری خلاقیت در فعالیت‌های روزمره تأکید دارد. هدف اصلی بازی‌ها و فعالیت‌های مونته‌سوری تسهیل روند یادگیری، هماهنگی دست با مغز، و کشف بی‌پایان جهان توسط کودک است.
فعالیت‌ها و آموزش‌های مونته‌سوری به پنج دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند. ما در اینجا برای هر دسته یک نمونه از بازی‌ها را معرفی می‌کنیم تا به کمک آن بتوانید مهارت‌های مختلف کودکتان را افزایش دهید:
1) مهارت‌های زندگی: بازی‌هایی که کودکان را به مراقبت از خود و محیط اطراف ترغیب می‌کنند.
2) مهارت‌های حسی و حرکتی: بازی‌هایی که حس و حرکت کودک را تقویت می‌کنند.
3) مهارت زبان‌آموزی: فعالیت‌هایی که به ارتقای توان زبانی کودک می‌پردازد.
4) مهارت ریاضی: بازی‌هایی که مفاهیم پایه ریاضی را به کودکان معرفی می‌کنند.
5) مهارت‌های فرهنگی و علوم: فعالیت‌هایی که درکی از فرهنگ و علوم مختلف به کودکان می‌دهند.
در روش مونته‌سوری، کودکان با دسترسی به وسایل خاص آموزشی، ابتدا از طریق حواس پنج‌گانه و سپس با تفکر، ویژگی‌های دنیای اطراف را کشف می‌کنند. با برخورداری از تجهیزات مناسب، مهارت‌های علمی و زندگی واقعی را تمرین می‌کنند.
ماریا مونته‌سوری، بنیان‌گذار این روش، پیشنهاد می‌کند آموزش از سن 0 تا 2 سالگی آغاز شود. او تأکید دارد که ابزارهای مونته‌سوری باید به گونه‌ای طراحی شوند که هر فعالیت روندی منطقی و نظام‌مند را دنبال کند.
نقش والدین یا مربی در این فرایند بیشتر هدایت‌کننده است تا آموزنده مستقیم. آنها مسئولیت ایجاد فضایی آزاد برای یادگیری کودک را دارند، اما باید بتوانند در صورت نیاز به او راهنمایی کرده و انگیزه و شوق یادگیری را در او تقویت کنند.
در تمامی بازی‌ها و فعالیت‌های مونته‌سوری چندین هدف اساسی باید دنبال شود: نظم، هماهنگی، تمرکز و استقلال کودک. نکته کلیدی در روش‌های مونته‌سوری این است که کودک با سرعت و بر اساس شناخت فردی توانایی‌های خود پیشرفت می‌کند.
با توجه به آنچه گفته شد، اهمیت روش مونته‌سوری برای توسعه جامع کودکان بر کسی پوشیده نیست. استفاده از این روش نه تنها باید در فعالیت‌های روزانه کودک گنجانده شود، بلکه تلاش بر این باشد که این روش‌ها در هر دو شکل مستقیم و غیر مستقیم در برنامه کاری کودک گنجانده شوند.
در ادامه چند بازی ساده مطابق با روش مونته‌سوری را برای انجام در منزل بررسی می‌کنیم:
بازی اول: تمیز کردن اسباب‌بازی‌ها یا وسایل آشپزخانه. این بازی فرصتی مناسب است که ضمن تمیز کردن وسایل، مهارت‌های زندگی کودک افزایش یابد. کودکان بعد از سه سالگی معمولا به پیروی از مراحل و ترتیب انجام کارها علاقه‌مند می‌شوند؛ بنابراین، مراحل مانند پر کردن بطری‌ها، افزودن صابون، تمیز کردن وسایل با دستمال، خشک کردن آنها، مراحلی است که کودک با علاقه طی می‌کند تا نتیجه نهایی یعنی اسباب‌بازی یا وسایل تمیز خود را ببیند.
بازی دوم: ساختن کارت‌های هدیه با نمد و دوختن آنها. صفحات نمدی یا مقوایی تهیه کنید و سوراخ‌هایی روی آنها ایجاد کنید. سپس کودک میتواند نخ را از میان این سوراخ‌ها رد کند. این فعالیت ضمن تقویت سر انگشتان کودک و هماهنگی بین چشمان و دستان او به خلاقیت و توسعه توانایی‌های حسی و حرکتی کودکان نیز کمک می‌کند.
بازی سوم: نخ کردن مهره‌ها. یکی از بهترین فعالیت‌ها در آموزش به سبک مونته‌سوری نخ کردن مهره‌هاست. این فعالیت به همگام‌سازی چشم و دست، تقویت عضلات دقیق انگشتان، و افزایش تمرکز کودک کمک زیادی می‌کند. برای این بازی می‌توانید چندین مهره رنگی همراه با نخ برای کودک تهیه کنید. اگر کودک شما با سه رنگ اصلی آشنا است، الگویی برای او تعیین کرده، سپس از او بخواهید تا مهره‌ها را مطابق آن بچیند.
بازی چهارم: زبان اساس ارتباط کودک با دیگران است که میتواند به او کمک کند با دنیای اطراف خود ارتباط برقرار نماید. در بازی‌های مونته سوری، کودکان با کلمات و اصطلاحات جدید آشنا می‌شوند که به غنی شدن دایره لغاتشان کمک می‌کند. والدین با قصه‌خوانی یا شعرخوانی به کمک فلش کارت‌ها می‌توانند به رشد زبان شفاهی کودکان یاری دهند.
